Tavlama işlemi ve Tavlama Türleri

Tavlama, çeliğin bir sonraki imal işlemlerini kolaylaştıracak yapıya getirme işlemidir. Östenitleme ve soğutma aşamalarından oluşur.

Talaşlı işlenebilirlik kabiliyetini arttırmak,
Mekanik özelliklerini iyileştirmek,
Sünekliğini arttırmak,
İstenen yapıyı elde etmek,
İç gerilmeleri kaldırmak için uygulanır.


Tavlama Türleri

1.Normalizasyon Tavlaması 

Çeliğin sertleştirme sıcaklığına yakın sıcaklığa kadar ısıtılıp ardından havada soğutulması işlemine denir. Yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılmış(kaynak, dövme işlemleri görmüş) kaba tanelere ulaşmış malzemelerin kaba tanelerini inceltmek için yapılmaktadır.

2.Homojenleştirme Tavlaması

Amacı yapıyı homojenleştirmek, yani alaşım elementlerinin yayınımı sağlamaktır. Döküm malzemelere uygulanır.

3.Gerilim Giderme Tavlaması

Malzemeye göre 550-750C arasında genelde 2 saat uygulanır. Faz dönüşümü yoktur.
Amacı malzemenin işlenirken veya plastik deformasyona kaldığında oluşan gerilmeleri gidermektir.

4.İzotermal Tavlama

Östenitleme sıcaklığına ulaştıktan sonra, östenit sıcaklığının altına dönüşüm sıcaklığına aniden soğutma işlemidir. Yüzey sertleştirme işlemi görecek ve hassas parçalara uygulanır.
İşlenebilirliği arttırmak için ve distorsiyonları azaltmak için yapılır.

5.Rekristalizasyon Tavı

Soğuk şekillendirmeye maruz kalmış malzemelerin 600C’de yaklaşık 1 saat kadar bir süre tutulması işlemidir.

Soğuk işleme maruz kalan çeliğin, zamanla soğuk işlenebilme kabiliyetini azalır ve sertliği artar. İşlemeden gelen bu sertliği almak ve işlenebilirliğini arttırmak için uygulanır.
Düşük haddelenmiş düşük karbonlu sac ve bant şeklindeki çeliklere, 18/8 türü paslanmaz çeliklere ve Hadfield çeliklerine uygulanmalıdır.

6.Yumuşatma Tavı

Belirli bir sıcaklığa kadar ısıtma ve kendi halinde soğumaya bırakılma işlemidir.
Sert yüzeyleri olan çeliği yumuşatarak işlenmesini kolaylaştırılır, işlendikten sonra ısıl işlem uygulanır.